NHỒI MÁU CƠ TIM CẤP

1. Nhồi máu cơ tim cấp là gì ?

Nhồi máu cơ tim cấp (đột quỵ tim) là tình trạng cơ tim bị thiếu máu nuôi và hoại tử do mạch vành (mạch máu nuôi cơ tim) bị tắc nghẽn đột ngột bởi cục huyết khối trong lòng mạch. Nếu lưu lượng máu không được phục hồi nhanh chóng, cơn nhồi máu cơ tim cấp có thể gây tổn thương cơ tim vĩnh viễn và tử vong.

Tại Mỹ, có khoảng 635.000 người bị nhồi máu cơ tim và khoảng 300.000 người bị nhồi máu cơ tim lần thứ hai mỗi năm. Cứ 7 trường hợp tử vong thì có một trường hợp do bệnh tim mạch, trong đó có nhồi máu cơ tim.

2. Nguyên nhân nào dẫn đến nhồi máu cơ tim cấp

Nguyên nhân chủ yếu gây ra nhồi máu cơ tim cấp là do mảng xơ vữa trong lòng mạch vành bị nứt hoặc vỡ, các tế bào máu gồm tiểu cầu và hồng cầu đến bám vào, tạo thành cục huyết khối gây bít tắc đột ngột lòng mạch, ngưng cấp máu nuôi cơ tim phía xa, dẫn đến cơ tim bị thiếu máu nuôi. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ đưa đến hoại tử cơ tim, gây suy tim hoặc đột tử.

- Yếu tố nguy cơ bệnh mạch vành nói chung và nhồi máu cơ tim nói riêng:

• Người cao tuổi, nam trên 50 tuổi hoặc phụ nữ sau mãn kinh;
• Người có bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh thận mạn;
• Rối loạn mỡ máu di truyền;
• Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá;
• Trong gia đình có người thân trực hệ (cha, mẹ, anh chị em ruột) bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ não sớm trước 55 tuổi (đối với nam) và trước 65 tuổi (đối với nữ);
• Có bệnh lý miễn dịch như viêm khớp dạng thấp, Lupus ban đỏ hệ thống, vẩy nến, xơ cứng bì…
• Sử dụng chất kích thích: cocaine, amphetamine làm co thắt động mạch vành

3. Triệu chứng của nhồi máu cơ tim cấp

Nhồi máu cơ tim có thể xảy ra bất ngờ, nhưng có những trường hợp được cảnh báo trước hàng giờ, hàng ngày, hàng tuần bằng các dấu hiệu như:

- Cơn đau thắt ngực thường gặp trong hội chứng động mạch vành cấp. Người bệnh có cảm giác đau tức, đè nặng, xoắn vặn trong lồng ngực, sau xương ức hoặc ngực trái, mức độ nặng, xảy ra khi ngồi nghỉ, kéo dài trên 20 phút, đau lan ra sau lưng, lên cổ, cằm, vai hoặc cánh tay. Trong cơn đau có kèm mệt, hồi hộp, khó thở, vã mồ hôi, hốt hoảng hoặc ngất xỉu, đau không giảm khi ngậm hay xịt thuốc nitrate.

- Một số trường hợp đặc biệt như người cao tuổi, phụ nữ hoặc bệnh nhân đái tháo đường có thể không có triệu chứng đau ngực, nhưng có triệu chứng tương đương là khó thở, thay đổi tri giác, ngất hoặc tụt huyết áp…

- Không phải ai cũng có các triệu chứng giống nhau. Một số người đau nhẹ, một số người đau nặng, một số khác xuất hiện dấu hiệu nhồi máu cơ tim đầu tiên là ngưng tim đột ngột.

4. Các biến chứng của nhồi máu cơ tim cấp

1. Suy tim: Mô cơ tim bị tổn thương nhiều có thể khiến tim không thể bơm máu. Suy tim có thể tạm thời (suy tim cấp) hoặc lâu dài (mãn tính).

2. Rối loạn nhịp tim: Tổn thương do nhồi máu cơ tim có thể ảnh hưởng đến cách thức các tín hiệu điện di chuyển trong tim, gây ra những thay đổi về nhịp tim (rối loạn nhịp). Một số trường hợp rất nghiêm trọng như rung thất gây đột tử.

3. Viêm màng ngoài tim: Đôi khi nhồi máu cơ tim gây ra tình trạng phản ứng hệ thống miễn dịch bị lỗi. Tình trạng này được gọi là hội chứng Dressler (viêm tràn dịch màng ngoài tim sau nhồi máu cơ tim).

4. Biến chứng khác:

• Hở van 2 lá nặng do đứt dây chằng lá van;
• Thủng cơ tim ở vách liên thất gây thông nối thất trái và thất phải;
• Thủng thành tự do tim gây tràn máu màng tim hoặc vỡ tim.

5. Chẩn đoán

- Điện tâm đồ (ECG): Cận lâm sàng đầu tiên được thực hiện để chẩn đoán nhồi máu cơ tim, bằng cách ghi lại các tín hiệu điện trong tim. Các điện cực được gắn vào ngực, cánh tay và chân. Tín hiệu có dạng sóng được in lại trên giấy hoặc hiển thị trên màn hình. Điện tâm đồ nhồi máu cơ tim có thể cho biết người bệnh đang bị hoặc có tiền sử mắc bệnh trong quá khứ.

- Xét nghiệm máu: Một số protein tim từ từ rò rỉ vào máu sau khi tim bị tổn thương do nhồi máu cơ tim, gọi là men tim như: CK-MB, Troponin T, Troponin I. Xét nghiệm máu có thể kiểm tra các chất chỉ điểm tổn thương hoại tử cơ tim này.

- Siêu âm tim:  Giúp khảo sát rối loạn vận động vùng trong nhồi máu cơ tim, đánh giá tình trạng biến chứng cơ học của nhồi máu cơ tim như: đứt dây chằng gây hở van 2 lá cấp, thủng vách liên thất, thủng thành tự do gây tràn máu màng tim…

- Chụp X-quang lồng ngực: Cho biết tình trạng, kích thước của tim và phổi, các nguyên nhân khác gây đau ngực.

- Chụp mạch vành: Là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp. Một ống dài, mỏng (ống thông) được đưa vào động mạch, thường là ở tay và dẫn đến tim. Thuốc cản quang được bơm qua ống thông để giúp hình ảnh các động mạch hiển thị rõ ràng hơn trong quá trình kiểm tra.

6. Các phương pháp điều trị nhồi máu cơ tim cấp

Điều trị tái lưu thông cấp cứu động mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn là ưu tiên hàng đầu trong 12 giờ đầu sau khi được chẩn đoán xác định NMCT cấp.

Các phương pháp điều trị tái lưu thông mạch vành bị tắc nghẽn trong nhồi máu cơ tim cấp gồm:

• Thuốc tiêu sợi huyết (streptokinase, rt-PA): Sử dụng khi bệnh nhân đến bệnh viện sớm và bệnh viện không có phòng thông tim;
• Chụp mạch vành, nong đặt stent;
• Mổ bắc cầu động mạch vành.

Với đội ngũ Y Bác sĩ tận tâm cùng hệ thống chụp và can thiệp mạch vành hiện đại Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Cao Lãnh tự tin điều trị các bệnh lý nguy hiểm liên quan đến mạch vành 

BS.Lương Phi Vũ

Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Cao Lãnh